Warning: Uninitialized string offset 0 in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php on line 1

Warning: Uninitialized string offset 0 in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php on line 1

Warning: Uninitialized string offset 0 in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-term-query.php on line 1

Warning: Uninitialized string offset 0 in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-term-query.php on line 1

Warning: Uninitialized string offset 0 in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/html-api/html5-named-character-references.php on line 1

Warning: Uninitialized string offset 0 in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/html-api/html5-named-character-references.php on line 1

Warning: Uninitialized string offset 0 in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/endpoints/class-wp-rest-search-controller.php on line 1

Warning: Uninitialized string offset 0 in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/endpoints/class-wp-rest-search-controller.php on line 1

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/class-wp-recovery-mode.php:1) in /home/klient.dhosting.pl/mboredam/f7city.pl/public_html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893
{"id":3645,"date":"2018-11-29T14:25:35","date_gmt":"2018-11-29T13:25:35","guid":{"rendered":"http:\/\/www.f7city.pl\/?p=3645"},"modified":"2018-11-29T14:25:35","modified_gmt":"2018-11-29T13:25:35","slug":"czy-malpe-mozna-nauczyc-mowic","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.f7city.pl\/czy-malpe-mozna-nauczyc-mowic\/","title":{"rendered":"Czy ma\u0142p\u0119 mo\u017cna nauczy\u0107 m\u00f3wi\u0107?"},"content":{"rendered":"

Mowa od wiek\u00f3w postrzegana jest jako podstawowy wyr\u00f3\u017cnik cz\u0142owieka spo\u015br\u00f3d innych \u017cyj\u0105cych stworze\u0144. Mo\u017cliwo\u015b\u0107 komunikacji, pos\u0142ugiwanie si\u0119 systemem j\u0119zykowym pozostawa\u0142o w obr\u0119bie typowo ludzkich umiej\u0119tno\u015bci. Do czasu. Obecne badania coraz cz\u0119\u015bciej dowodz\u0105, \u017ce ma\u0142py cz\u0142ekokszta\u0142tne r\u00f3wnie\u017c posiadaj\u0105 zdolno\u015bci j\u0119zykowe.<\/h4>\n

Czy ma\u0142p\u0119 mo\u017cna nauczy\u0107 m\u00f3wi\u0107? Okazuje si\u0119, \u017ce tak, jednak znacznie wi\u0119ksze efekty przynosi nauka j\u0119zyka migowego ni\u017c pr\u00f3by wyczuwania cz\u0142ekoszta\u0142tych artykulacji. Jedn\u0105 z najwa\u017cniejszych ma\u0142p, kt\u00f3re bra\u0142y udzia\u0142 w licznych eksperymentach, badaniach, zaj\u0119ciach jest Kanzi<\/a>. Nie uczono go poprzez mechaniczne wbijanie do g\u0142owy kolejnych znak\u00f3w, poprzez wmuszanie i powtarzanie gest\u00f3w, a\u017c do zapami\u0119tania. Dzieci ucz\u0105 si\u0119 j\u0119zyka bez wysi\u0142ku, poprzez asymilacje \u2013 wystarczy im przebywanie w\u015br\u00f3d j\u0119zyka, aby r\u00f3wnie\u017c nauczy\u0107 si\u0119 nim pos\u0142ugiwa\u0107. Podobnie traktowano Kanziego, ma\u0142p\u0119 gatunku bonobo. W wieku 6 lat Kanzi potrafi\u0142 pos\u0142ugiwa\u0107 si\u0119 oko\u0142o 200 s\u0142owami. Dzisiaj nie tylko rozumie polecenia w j\u0119zyku migowym, ale r\u00f3wnie\u017c te zwerbalizowane.<\/p>\n

\"\"<\/a>
fot: \u017ar\u00f3d\u0142o<\/a><\/figcaption><\/figure>\n

Podczas jednego z eksperyment\u00f3w bez wahania wykonywa\u0142 polecania dziwaczne, nietypowe – polecenia jakich wcze\u015bniej nigdy nie s\u0142ysza\u0142. Badacze specjalnie dobrali je w taki spos\u00f3b, aby nie mo\u017cna by\u0142o reakcji Kanziego interpretowa\u0107 jako wcze\u015bniej wyuczonego odruchu. Ma\u0142pa w\u0142o\u017cy\u0142a klucz do lod\u00f3wki, wbi\u0142a strzykawk\u0119 pluszakowi, wykona\u0142a \u00be skomplikowanych polece\u0144, jakie wydali mu badacze. Jego reakcje by\u0142y na takim samym poziomie, co przeci\u0119tnego dwuletniego dziecka.<\/p>\n

Jednak znajomo\u015b\u0107 pojedynczych s\u0142\u00f3w nie wystarcza. Aby m\u00f3c m\u00f3wi\u0107 o systemie j\u0119zykowym, potrzebne jest jeszcze szereg zasad gramatycznych, umiej\u0119tno\u015b\u0107 ich wykorzystania. Kanzi wykazuje zdolno\u015b\u0107 do zrozumienia niekt\u00f3rych z regu\u0142 gramatycznych. Wychwytuje r\u00f3\u017cnice w poleceniach, na kt\u00f3re sk\u0142ada si\u0119 to samo s\u0142ownictwo, ale np. szyk zdania odpowiada za inny sens.<\/p>\n

\"\"<\/a>
fot: \u017ar\u00f3d\u0142o<\/a><\/figcaption><\/figure>\n

Omawiane zwierz\u0119ta – szympansy oraz goryle \u2013 maj\u0105 materia\u0142 genetyczny wyj\u0105tkowo zbli\u017cony do ludzkiego. Jest on podobny w 98.4% w przypadku szympans\u00f3w i 97.7% w przypadku goryl\u00f3w. Cz\u0119\u015b\u0107 badaczy postrzega te podobie\u0144stwo jako dow\u00f3d na ogromne mo\u017cliwo\u015bci drzemi\u0105ce w zwierz\u0119tach. J\u0119zykoznawczyni Sue Savage-Rumbaugh twierdzi nawet, \u017ce Kanziemu i innym jej wychowankom brakuje tylko ludzkiego aparatu mowy, aby sta\u0142y si\u0119 prawdziwie m\u00f3wi\u0105cymi zwierz\u0119tami i zada\u0142y k\u0142am wypowiedziom homocentrycznie nastawionych lingwist\u00f3w.<\/em><\/p>\n

Do homocentrycznych lingwist\u00f3w nale\u017cy w\u0142\u0105czy\u0107 Naoma Chomskiego, wybitn\u0105 osobisto\u015b\u0107 \u015bwiata nauki, kt\u00f3ry uwa\u017ca, \u017ce j\u0119zyk to domena ludzka, a pr\u00f3by nauczenia zwierz\u0119cia pos\u0142ugiwania si\u0119 nim s\u0105 r\u00f3wnie bezsensowne jak nadzieje na wzniesienie si\u0119 w powietrze dzi\u0119ki energicznemu wymachiwaniu ramionami.<\/em><\/p>\n

No c\u00f3\u017c, nie ma \u017cadnego dowodu na to, \u017ce kto\u015b pomacha\u0142 r\u0119koma i wzlecia\u0142 w powietrze. Za to s\u0105 liczne przes\u0142anki, uwadniaj\u0105ce, \u017ce ma\u0142py posiadaj\u0105 umiej\u0119tno\u015bci j\u0119zykowe.<\/strong><\/p>\n